NEWS

http://www.armtown.com/news/en/pan/20090130/28413/

EXPERTS WARN OF IMPENDING DANGER TO JAVAKHK



Grigor Minasyan, who was arrested in Georgia on January 22, heads a youth center in Akhaltsikhe and is the initiator of various national, cultural and religious events. Thanks to his activities, Armenians of Samthkhe Javakheti became more consolidated for maintenance of Armenian identity and traditions, an Armenian expert said. “Minasyan was one of those few people who resisted Georgian authorities’ pressing anti-Armenian policy in the region,” Eduard Abrahamyan, expert at Mitq analytical center, told PanARMENIAN.Net. “Grigor Minasyan and his friends tried to protect Surb Nshan Armenian Church from Georgian encroachment. His arrest and accusation of espionage is shocking. It once again proves Georgia’s duplicity and aggressiveness toward Armenian activities in Samtskhe Javakheti,” he said. “It’s also shocking that the Georgian authorities eye the people who are trying to protect their language and national traditions as enemies. Grigor Minasyan has two children and he wants them to grow up as true Armenians. This is the reason of his arrest,” Abrahamyan concluded

http://www.armtown.com/news/en/pan/20090129/28394/

DEMOGRAPHIC BALANCE UNLIKELY TO CHANGE IN JAVAKHETI

Armenia has better maintain the status quo that formed in Javakheti during the soviet era, an Armenian expert said. “Meanwhile, the situation doesn’t meet the views of present-day Georgia’s, which eyes Armenian cultural figures as enemies,” political scientist Sergei Minasyan told a news conference in Yerevan. The Armenian Diaspora and non-governmental organization can best address Javakheti problems, according to him. “Georgia, which is rapidly moving toward Europe, should be called to observe European values with respect for ethnic and religious minorities,” he said, adding that anti-Georgian attitude of mind doesn’t prevail in Armenia. Commenting on arrests in Akhaltsikhe, the expert said it’s premature to make univocal statements. At that he remarked that the two arrested were linked to the Union of Armenian Aid NGO cosponsored by ARF Dashnaktsutyun. Grigory Minasyan and Sargis Hakobjanyan were detained in Samtskhe Javakheti on January 22. A criminal case in compliance with articles 18.1, 223.1 and 314 (formation of illegal armed unit and espionage) of the Georgian Penal Code was initiated.

http://www.western-armenia.eu/news/Djavakhk/2009/hayere-tchounen-azgayin-bedutyun.htm

Les Arméniens du Djavakhk ont des droits légitimes en tant que peuple autochtone, qu'ils soient considérés comme sépératistes ou non, ces droits existent et sont le socle de leur avenir en tant qu'Arménien.

Suite à la demande de l'Union Yerkir nous avons pris la décision de modérer les propos de Karin.

Toutefois, notre administration a pris la décision de poser des questions à l'Union Yerkir sur le contenu de leur article, questions reproduites ci-dessous....


l'Union Yerkir a demandé à qui?

tagyhi a écrit:

Je me repete, puisque maintenant nous savons reelement que nos ecrits ici sont lu et decortiqués,

c'est évident que notre forum est lu et c'est normal c'est un forum publique qui permets une discussion publique sur différents sujets que nous regarde. Donc je trouve superbe que les gens de différent point de vu lisent nos discussions. Comme ça on prouve que notre position est la seule qui est véritablement juste sinon ils interviendront pour prouver le contraire. Notre forum est créé pour être lu et pour transmettre notre position.

Je dit Union Erkir a tord de dire que les arméniens de Djavakhk qui fait partie de l'Arménie , une partie de la berceau du peuple arménien sont des minorité en Georgie, ils sont chez eux en Arménie donc ils ne sont pas une minorité.

http://www.armenews.com/article.php3?id_article=48941

Les militants du Javakhk ne sont pas membres de la FRA

mercredi11 février 2009, par Stéphane/armenews

Sarkis Hakobjanian et Grigor Minasian arrêtés le mois dernier dans la province peuplée majoritaire d’arméniens du Javakhk en Géorgie ne sont pas membres de la Fédération Révolutionnaire Arménienne (FRA) a déclaré le porte-parole du parti Giro Manoyan.

« La FRA n’a pas de structures organisationnelles dans la région [Samtskhe-Javakheti] et cela signifie qu’il n’y a aucun membre de la FRA là-bas ; aucun d’entre ceux arrêtés n’est membre de la FRA » a dit Giro Manoyan.

Les deux individus ont été arrêtés sur le motif d’espionnage, de détention d’armes et de conspiration en tant que membre de la FRA selon plusieurs articles publiés dans la presse géorgienne.

Giro Manoyan a néanmoins critiqué les arrestations les estimant comme politiquement motivé. Il a suggéré qu’il s’agissait d’une tentative pour détourner l’attention publique loin des problèmes domestiques du gouvernement géorgien.

« Juste avant le guerre du mois d’août [Ossétie du Sud], un scénario semblable a été joué dans le Javakhk, avec des fusillades, les meurtres de policiers et des arrestations [de Vahagn Chakhalian et de ses parents] » a rappelé Giro Manoyan. « Je crois que l’espérance était alors de provoquer une réaction violente, donnant ainsi [au gouvernement géorgien] un prétexte pour écraser la volonté des habitants. Il est possible qu’il y aura plus d’arrestations dans la région ».

Սկզբի համար՝ չորս պահանջ

Ջավախահայերն առայժմ Վրաստանին են դիմում

Վրաստանի ԱԳ նախարարի եւ ԱԺ նախագահի երեւանյան այցերից հետո՝ երեկ Հայաստանում Վրաստանի դեսպանատան մատույցներում, ի պաշտպանություն ջավախահայության եւ ջավախահայության խնդիրները լուծելու պահանջով բողոքի ակցիա էին կազմակերպել «Ջավախք» հայրենակցական միությունը, «Երկիր» միությունը եւ «Միտք» կենտրոնը: Կազմակերպիչների խոսքով, բողոքի ակցիան վրացի պաշտոնյաների մեկնելուց հետո կազմակերպելը տեխնիկական պատճառներ ունի եւ միայն:

Թեեւ ջավախահայությանն այսօր շատ խնդիրներ են հուզում, սակայն բողոքավորները Վրաստանի դեսպանին հանձնեցին պահանջագիր՝ չորս հիմնական պահանջներով՝ ազատ արձակել Ջավախքի անտեղի ձերբակալված հասարակական ակտիվիստներին, հայ եկեղեցուն իրավական կարգավիճակ տալ, Ջավախքում հայոց լեզվին կարգավիճակ տալ, վրաց-հայկական սահմանը դարձնել ավելի թափանցիկ: «Այսօր ջավախահայությունը կառավարվում է վրացական իրավապահ մարմինների եւ հատուկ ծառայությունների կողմից, սա շատ վատ միտում է, նշանակում է՝ չկա վստահություն ջավախահայության նկատմամբ, եւ վախի մթնոլորտ է ստեղծվում Ջավախքում: Ջավախահայությանը Վրաստանի լիիրավ քաղաքացիներ դարձնելու փոխարեն՝ Վրաստանի իշխանությունները այս գործելաոճով փորձում են կոծկել խնդիրները»,- հայտարարեց «Ջավախք» հայրենակցական միության նախագահ, ԱԺ պատգամավոր Շիրակ Թորոսյանը, հավելելով, որ 150 հազար ջավախահայությանը ուծացնել կամ լռեցնել չի հաջողվի: Բանախոսը Ջավախքի հարցում ՀՀ քաղաքականությունը գնահատում է զգուշավոր, ուրախ է, որ շփումներ կան եւ բարձր մակարդակներում Ջավախքի խնդիրների մասին խոսում են, բայց ցավում է, որ Վրաստանի ԱԳ նախարարի՝ «Ջավախքի հարց գոյություն չունի» հայտարարությանը մեր ԱԳ նախարարը չի պատասխանել:

Ակցիայի մեկնարկից մոտ 40 րոպե անց դեսպանատուն եկավ դեսպան Ռեւազ Գաչեչելաձեն՝ գնացել էր օդանավակայան բարձրաստիճան հյուրերին ճանապարհելու: Եկավ, ընդունեց բողոքավորների պատվիրակներին եւ նրանց խոստացավ պահանջագրի տեքստը ամենասեղմ ժամկետներում թարգմանել վրացերեն եւ փոխանցել իր կառավարությանը: Հեռանալուց առաջ «Ջավախք» հայրենակցական միության երիտասարդական կազմակերպության ղեկավար Արտուշ Գրիգորյանը հայտարարեց, որ «Ջավախքը եղել է, կա եւ պետք է լինի հայկական շրջան Վրաստանի կազմում»:


Ա. Զ.
Բոլոր Նյութերը >>>
http://www.aravot.am

MESSAGE AU COLLECTIF VAN

http://www.collectifvan.org/article.php?r=5&&id=27759

La photo du paysage printanier du Djavakhk en question, est une photo dont je suis l'auteur, malgré le fait que vous avez coupé le copyright.

http://www.haybachdban.org/Armenie-Occidentale/dossiers/Djavakhk/Javakhk2006.htm

Cette photo authentique aurait pu convenir à votre article, sauf que votre article ne rend pas compte d'une réalité actuelle et historique des Arméniens du Djavakhk.

Les Arméniens du Djavakhk représentent une population composée pour une part d'Arméniens habitants le Djavakhk depuis toujours mais pour une autre part et aujourd'hui une majorité d'entre eux, ils sont de la région de Garin ayant quitté l'ARMENIE OCCIDENTALE dans les années 1830, ils représentent donc une population arménienne autochtone.

Je ne vois pas ce que vient faire l'ANATOLIE ici.

Merci pour votre compréhension.

Arménag APRAHAMIAN
Membre du Conseil National Arménien

"La Géorgie mène, depuis son indépendance, une politique s’apparentant à de la « purification ethnique » pour amener à la diminution, voire à la disparition de la composante arménienne qui maintient une présence séculaire sur son sol. Elle favorise l’installation dans la région arménienne du Djavakhk, de Turcs Meskhets chassés par Staline (les Meskhets constituent un groupe ethnique, de religion musulmane sunnite et qui parle un dialecte turc anatolien)."

Je viens de lire cet article suite à l'intervention ci-dessus, et je me demande comment et pourquoi le Collectif Van nomme les Meskets de Turcs.
Il se trouve que selon mes sources les Meskets ne sont pas Turcs même s'ils constituent un groupe ethnique de religion musulmane et qui parle un dialecte turc.
Les Arméniens Hamshentsi sont aussi pour la plupart de religion musulmane, ils parle le turc et l'arménien, mais ils ne sont pas turcs, tout ceci demande de faire une étude beaucoup plus sérieuse.

On peut remercier le Collectif Van pour avoir adapté leur article sur le Djavakhk, c'est bien et ainsi l'information prend toute sa grandeur.

http://www.collectifvan.org/article.php?r=5&&id=27759

Վրացահայ ակտիվիստ Վահագն Չախալյանը ցանկանում է սեփական հետաքննություն անցկացնել
16:25 • 01.04.09

«Երկիր» միությունն այսօր հայտարարություն է տարածել վրացահայ ակտիվիստ Վահագն Չախալյանի դատավարության ժամանակ արձանագրված խախտումների վերաբերյալ։ Մամուլի հաղորդագրությանը կցված է նաև Վահագն Չախալյանի մարտի 26–ի հայտարարությունը։

«Արդեն իննը ամիս է, ինչ ինձ ձերբակալել են զենքի ձեռք բերման և անօրինական պահման մեղադրանքով: Հինգ ամիս է, ինչ իմ նկատմամբ դատավարություն է տարվում, բայց դեռևս չի քննվել այն մեղադրանքը, որի համար ինձ ձերբակալել են: Բացի դրանից, չի կատարվել մեր տնից «հայտնաբերված» զենքի փորձաքննությունը, ինչպես նաև այդ պահով անցնող որևէ վկա ցուցմունք չի տվել:

Այս ինը ամիսների ընթացքում չի հարցաքննվել գործով անցնող վկաների շուրջ կեսը: Օգտվելով իմ իրավունքից` ես պահանջում եմ, որ գործով անցնող բոլոր վկաները, որոնք կան քրեական գործում և նույնիսկ չկան, հրավիրվեն դատարան և անձամբ ցուցմունք տան:

Իմ անօրինական ձերբակալության և կալանքի հետևանքով կանգնեցվել են իմ ղեկավարած կազմակերպության, ինչպես նաև նրան կից գործող այլ չորս կառույցների գործունեությունը, այդ թվում նաև «Ջավախք-ինֆո» լրատվական գործակալության և Երիտասարդական ռադիոյի աշխատանքները: Այլ լրատվամիջոցների փակմամբ` տեղեկատվական շրջափակման ենք ենթարկվել ինչպես մենք, այնպես էլ հանրությունը, իսկ կազմակերպությունների աշխատակիցները մնացել են առանց աշխատանքի: Այդ հանցագործությունը կարելի է բնորոշել Վրաստանի քրեական օրենսգրիքի 318-րդ հոդվածով որպես սաբոտաժ:

Հարգելի դատարան, այս գործողություններն ուղղակի շարունակությունն են իմ անձի և այդ կազմակերպությունների անդամների դեմ իրականացվող հալածանքների, որոնք սկիզբ են առել դեռևս 2000 թվականից և իր բարձրակետին են հասել 2006թ-ի հոկտեմբերի 10-ի իմ նկատմամբ հայտնի մահափորձով: Իմ ընկեր` Գուրգեն Շիրինյանն այն ժամանակ լուրջ մարմնական վնասվածքներ ստացավ, և միայն բժիշկների ջանքերի շնորհիվ ողջ մնաց: Հիմնավոր կասկածներ կան, որ այդ մահափորձն ուղիղ կապ ունի 2006թ-ի հոկտեմբերի 9-ի բողոքի ցույցին առնչվող դեպքերի հետ, որն ինձ ներկայացված մեղադրանքներից մեկն է:

Իմ համար ակնհայտ է, որ այս ամենն ուղիղ կապ ունի իմ քաղաքական գործունեության հետ: Այս դեպքերի բացահայտումը նաև իմ իրավունքն է: Եթե Դատարանի նպատակը իրականությունը պարզելն է, և ոչ թե իմ նկատմամբ հաշվեհարդար տեսնելը, թույլ տվեք օրենքով ինձ վերապահված իրավունքով անցկացնել իմ սեփական հետաքննությունը և դրա նյութերը կցել այս քրեական գործին»,– ասվում է վրացահայ ակտիվիստի հայտարարության մեջ:


Tert.am

«Մենք պետք է հրաժարվենք վիրահայ կամ վրացահայ տերմիններից, ի վերջո, մենք ղարաբաղցիներին չենք ասում` ադրբեջանահայեր, այդ ինչից ելնելով ջավախքցուն պետք է ասենք` վրացահայ: Ջավախքը որպես հայոց պետականության վիրավոր զավակ, մենք պարտավոր ենք վերքերը ճիշտ հասկանալ: Ջավախքում խնդիրները ոչ թե սոցիալ-տնտեսական են, այլ` քաղաքական, որը պետք է բարձրացնել և փորձել լուծել»,-նշեց Արծվիկ Մինասյանը:

http://hetq.am/am/politics/javakhk-6/

http://www.bagin.info/default.asp?Lang=_Ru&NewsID=2867&SectionID=0&RegionID=0&Date=06/02/2009&PagePosition=1

Je vous ai mis ce lien , je sais c'est en arménien, et la lecture n'est pas facile pour tout le monde.

Ce dossier vous explique comme quoi soi-disant la "diaspora" serait complétement indifférente à ce qui se passe au Djavakhk, c'est pour vous dire à quel point l'auteur de ce texte est complétement à coté de la plaque.

1/ Il ne lit donc pas le site Bagin, même après avoir placé son texte en ligne, s'il lisait ce site, il serait informé qu'il existe au Djavakhk un Conseil National qui travaille sous l'égide du Conseil National d'Arménie Occidentale.

2/ Il serait aussi informé que le Conseil National d'Arménie Occidentale, a un programme de développement du Djavakhk conformément aux droits des Arméniens du Djavakhk reconnus par les Nations Unies.

3/ Il serait aussi informé, que pour l'application d'un tel programme, il est nécessaire de connaître la situation des Arméniens du Djavakhk à partir d'une expertise de terrain.

4/ Il serait informé que le Conseil National des Arméniens du Djavakhk a pris des décisions majeures quand à l'avenir du Djavakhk, du point de vue juridique, culturel, économique, diplomatique, sécurité, etc...

5/ En faite il serait informé de plein de choses, si véritablement l'auteur de ce texte, s'intéressait à la situation du Djavakhk. Ce dont je constate, en fait, c'est qu'il jette la pierre sur les Arméniens de l'extérieur, en faisant croire que les Arméniens de l'extérieur sont absents de ce qui se passe au Djavakhk alors que c'est lui qui n'y connait rien.

Ou alors, comme certains disent, "l'ignorance est le plus grand des mépris", donc il méprise directement les forces vives de l'Arménie Occidentale, c'est une tactique, certains préfèrent mépriser que participer à la construction.

...

http://yerkir.am/newspaper/index.php?section=18&id=2087
Ջավախքի խնդիրները արդարացի լուծում են պահանջում

Այս տարի լրանում է Վրաստանի` Եվրոպայի խորհրդին անդամակցության 10 տարին: Ու թեեւ10 տարիների ընթացքում Վրաստանի ստորագրած 54 կոնվենցիաների մեծ մասը պաշտպանում է ազգային փոքրամասնությունների իրավունքները եւ հիմնականում վերաբերում է հենց հայաբնակ Ջավախքի բազմապիսի խնդիրների լուծմանը, մինչ այժմ դրանք երբեւէ Վրաստանի կողմից չեն իրագործվել եւ այսօր էլ շարունակում են կոպտորեն խախտվել:

Վրաց իշխանությունները, օգտվելով վերջին շրջանում Վրաստանի ներքին քաղաքական իրավիճակի լարվածությունից, առավել եւս Հայաստանում Թուրքիայի հետ սահմանի բացման խնդրի առաջացրած ակտիվ քննարկումներից` ջավախքյան հատվածում լուրջ հարձակման են անցել: Քաղաքական եւ հասարակական գործիչների դեմ մի շարք գործողություններ կատարելուց հետո` նրանք այսօր դրել են Ջավախքում վրացական տարրի ուժեղացման խնդիրը:

Հայկական շրջաններում Վրաստանի իշխանությունների կողմից շարունակվում են որոշակի ոչ հայանպաստ քայլեր իրականացվել, ինչից զերծ չեն նաեւ նրանց հոգեւոր իշխանությունները, որոնք էլ կոպտորեն խախտում են հատկապես Հուշարձանների պահպանության եվրոպական կոնվենցիան, քանի որ Ջավախքում եղած հայկական հուշարձանները ոչ միայն չեն պահպանվում, այլեւ քանդվում կամ վրացականացվում են:

Վրաստանի պետական եւ եկեղեցական քաղաքականության բացասական հետեւանքները, «Միտք» վերլուծական կենտրոնի ներկայացուցիչ Էդուարդ Աբրահամյանի կարծիքով, ակնհայտ են: Նրա խոսքով` վրացական իշխանությունները կենտրոնացել են հատկապես կրթական համակարգի եւ եկեղեցական քաղաքականության վրա, որը չափազանց սրված է:

Մասնավորապես, վրաց եկեղեցին իր առջեւ հստակ խնդիրներ է դրել` Ջավախքի տարածքում «վերականգնել» եւ վրացականացնել 1820-ից 30-ական թվականների հին հայկական կրոնական մշակութային կոթողները, որպեսզի հետագայում ներկայացնի որպես ապացույց, թե հայերը այդ տարածաշրջանում հայտնվել են միայն վերջին շրջանում:

Զարմանալի է նաեւ այն, որ Վրաստանում այժմ հիմնվող մեր բոլոր հայկական եկեղեցիները կառուցվում են միջնադարյան այն հայկական ուղղափառ եկեղեցիների կողքին, որոնց վրա կան վրացական արձանագրություններ: Պատճառն այն է, որ վրացիները սրանք համարում են իրենց մշակութային հոգեւոր օջախները, այսինքն` միայն վրացականի կողքին է թույլատրվում կառուցել հայկական եկեղեցի` որպես եկվորության խորհրդանիշ:

Բացի սրանցից` ներկայումս Ջավախքի վրացական թեմի առաջնորդը կաթողիկոս Իլյա 2-րդից պահանջում է իրենց հատկացնել Ախալքալաքի բերդի տարածքը: Իսկ վրացական մամուլն էլ հեղեղված է այն տեղեկություններով, որ իշխանությունները եւս ընթացք են տվել այս գործընթացին, ընդ որում` Ախալքալաքի բերդը պետք է վերածվի անչափահաս բռնադատվածների գաղութի:

«Եկեղեցիների հանդեպ ոտնձգությունների առաջին փորձերն արվեցին Սամսարի եկեղեցական համալիրում, երբ վրաց հոգեւորականները փորձեցին ոչնչացնել հայկական արձանագրությունները, գյուղի երիտասարդությունը նրանց ծեծի ենթարկեց եւ քշեց: Իսկ 2 ամիս հետո այդ երիտասարդներին ձերբակալեցին եւ ինչ-ինչ պատճառներով ուղարկեցին Թիֆլիս:

Վրացական հոգեւոր իշխանությունները լուրջ նկրտումներ ունեն նաեւ մեկ այլ միջնադարյան վանական համալիրի` Գումբուրդո գյուղի եկեղեցու հանդեպ. հայկական ամեն ինչ եկեղեցուց պետք է վերանա, եւ այն դառնա գործող համալիր, որտեղ կկենտրոնանան վրաց միանձնուհիները»,- նշում է Էդուարդ Աբրահամյանը:

Այստեղ իրականացվելու է նույն այն գործընթացը, ինչն արվեց Փոկա գյուղում: Այսինքն` վրաց հոգեւորականությունը փորձում է ոչնչացնել հայկական առավել ագրեսիվ կետերը` նրանց մեջ նույն վախի մթնոլորտը տարածելով: Փոկա գյուղի բնակիչների խոսքերով` տեղի վրաց հոգեւորականները նաեւ զինված են:

Իսկ համաձայն որոշ տեղեկությունների` դրանք ամենեւին էլ հոգեւորականներ չեն. Փոկայում հիմնականում տարբեր գաղութներից ծառայության մեջ անցած այն հանցագործներն են, որոնք իրենց մեղքն են քավում եկեղեցու հովանու տակ: Բացի դրանից, կա եւս մի անհեթեթություն. այն բնակավայրերում, որտեղ կառուցվում են վրացական եկեղեցիներ եւ ակտիվ գործում են վրացի հոգեւորականներ, վրացի չկա, եւ հետաքրքիր է, որ, վրաց բնակչության չլինելու պայմաններում գնալով շատանում է հոգեւորականների թիվը:

Սա արդեն տեղիք է տալիս մտածելու, որ սրանք ոչ թե հոգեւոր կենտրոններ են, այլ ինչ-որ կասկածելի հենակետեր: Իսկ մեր եկեղեցին, «Միտք» վերլուծական կենտրոնի մյուս ներկայացուցիչ Վահե Սարգսյանի գնահատմամբ, ոչ թե պասիվ, այլ գերպասիվ դիրքում է: Վրաց եկեղեցու արածների դիմաց մեր եկեղեցու հակազդեցությունը շատ թույլ է: Մինչեւ այժմ մենք նույնիսկ թեմ չունենք 150 հազար ջավախահայերի համար:

Վահե Սարգսյանի կարծիքով` վրաց իշխանությունները հայ-վրացական խնդիրների պատճառ են համարում տեղի հայ ժողովրդի` պետական լեզվի չիմացությունը եւ իրենց հավասար քաղաքացիներ լինելու համար հայերից պահանջում են սովորել վրացերեն:

Այդ իսկ պատճառով առաջին քայլը, որ նրանք ձեռնարկում են` Ջավախքի տարածքում կրթական համակարգի վրա վրացական ազդեցության ուժեղացումն է: Վրաստանի կրթության

նախարարությունը պահանջում է, որ այն դպրոցներում, որտեղ սովորում են հայ աշակերտներ, մատյանները լրացվեն, եւ ցանկացած գրագրություն արվի միայն վրացերեն լեզվով:

«Վրաստանի հայ եւ ադրբեջանցի շուրջ 254 հազար բնակիչների միջեւ զուգահեռներ անցկացնելիս տարբերությունը մեծ է. ադրբեջանցիները փորձում են իրենց խնդիրների լուծմանը հասնել ավելի մշակված մեթոդներով, տեղի բնակչության ակտիվ նախաձեռնությամբ: Ի տարբերություն Երեւանի, այստեղ մեծ է Բաքվի միջամտությունը: Հայկական կողմը միշտ մեղադրում է ջավախահայերին` վրացերեն չիմանալու համար, այնինչ Բաքուն շատ գեղեցիկ կերպով իրականացնում է իր քայլերը:

Եթե մենք 20 տարի է` պայքարում ենք Ջավախքում հայ-վրացական համալսարան բացելու համար, որը բազմաթիվ խնդիրներ կլուծեր, ապա 2008 թվականին ադրբեջացիները բացեցին վրաց-ադրբեջանական հումանիտար համալսարան: Կարծում եմ, որ նաեւ հենց ջավախքցիների ու Հայաստանի մեղավորությունն է, որ Ջավախքը ներկայումս այսպիսի վիճակում է:

Իսկ որ ամենաահավորն է` Ջավախքը արեւելքից եւ արեւմուտքից ներկայումս ենթարկվում է մահմեդական տարրերի ներթափանցմանը, որը կարճ ժամանակ անց բերելու է նաեւ Ջավախքի մահմեդականացմանը: Սակայն քանի որ հիմա վրացականացման գործընթացն ավելի հզոր ընթացքի մեջ է, գուցե մահմեդականացումը չտեսնենք»,- նշում է Վահե Սարգսյանը:

Խնդիրն այստեղ այլ է. վրացիները «ինտեգրացիա» ասվածն այլ կերպ են հասկանում: Բերենք մի պարզ օրինակ. եթե հայ մարդը տեղափոխվում է Ֆրանսիա, ապա 1 սերունդ հետո սովորում է ֆրանսերեն կամ դառնում է Ֆրանսիայի գրեթե լիարժեք քաղաքացի: Մինչդեռ Ջավախքը 1830 թվականից Վրաստանի ազդեցության գոտում է, իսկ ջավախքցի հայը դեռեւս վրացերեն ոչ մի նախադասություն չի սովորել:

«Իսկ ինչո՞ւ 190 տարվա ընթացքում նրանք այդպես էլ չինտեգրվեցին Վրաստանին: Պատճառը մեկն է. Ջավախքը հայկական պատմական տարածաշրջան է, որտեղ ապրող հայը իրեն համարում է Հայաստանի մի մասնիկ:

Այսինքն` միայն Ջավախքի կարգավիճակի բարձրացումից հետո, երբ այնտեղ կլավանա սոցիալ-տնտեսական վիճակը, հայոց լեզուն կդառնա իրավական լեզու, երբ աշխատանքի հետ կապված բազմաթիվ խնդիրներ կլուծվեն, եւ վարչական բոլոր օղակներում հայը կընդունվի աշխատանքի, Ջավախքում կընդունվեն եւ կտարածվեն վրացական պետական օրենքները»,- նշեց Վահե Սարգսյանը:

Ջավախահայությունը ներկայումս ընդհանրապես դուրս է մնացել Վրաստանի ներքին քաղաքական գործընթացներից, քանի որ վստահ է, որ ո՛չ իշխանությունները, ո՛չ էլ ընդդիմությունը չեն պատրաստվում լուծել Ջավախքի հայերի հիմնախնդիրները:

Վերլուծաբանի կարծիքով` Հայաստանը պետք է հայտարարի, որ վրացական իշխանությունների կողմից արված յուրաքանչյուր հակահայկական քայլ վտանգում է ՀՀ պետականությունը, եւ մեր կողմից բացահայտ կերպով պետք է հակաքայլեր իրականացվեն, հակառակ դեպքում` Ջավախքի բնակչությունը, վախենալով վրացիներից, կլքի տարածքը:

«Միտք» վերլուծական կենտրոնը, սակայն, մտադիր չէ թուլացնել իր քայլերը.
«Այսօր մեզ համար լուրջ խնդիր է եվրոպական կառույցների առջեւ այս հարցը բարձրացնելը: Ջավախքի հարցը պետք է ստանա միջազգային հնչեղություն, քանի որ Վրաստանի հետ հարաբերություններում, փաստորեն, մենք չենք կարողացել մշակել այնպիսի քաղաքականություն, որ Ջավախքի խնդիրը ստանա իր արդարացի լուծումը: Մենք չենք ծայրահեղացնում հարցը, եւ պետք չէ այն առանձին շահարկումների խնդիր դարձնելով` անտեղի զարգացումների տանենք: Մենք պարզապես Եվրոպայի առջեւ Վրաստանի ստանձնած պարտավորությունների կատարումն ենք պահանջում: Սա շատ լուրջ խնդիր է, որին մենք անպայման տարբեր ամբիոններից անդրադառնալու ենք»,- նշում է Վահե Սարգսյանը:

Գայանե ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ

Amen pan iren deghe ouni!

http://www.tert.am/am/news/2009/06/10/javakhq/

http://www.azg.am/AM/2009061606
Հարցազրույց «Երկիր» միության խորհրդի նախագահ Սեւակ Արծրունու հետ

2009-ի ապրիլի 7-ին ջավախահայ քաղաքական ակտիվիստ Վահագն Չախալյանի նկատմամբ սահմանված դատավճռից անցել է շուրջ երկու ամիս: Այդ ընթացքում Ֆրանսիայի հայ համայնքը երկու ցույց է կազմակերպել ի պաշտպանություն Վահագն Չախալյանի, Շվեյցարիայի հայ համայնքի ներկայացուցիչները հանդիպել են երկրում Վրաստանի դեսպանի հետ, Մարդու իրավունքների միջազգային ֆեդերացիա (FIDH) հեղինակավոր իրավապաշտպան կազմակերպությունը հանդես է եկել Վահագն Չախալյանի դատավարությունը դատապարտող հայտարարությամբ:


--------------------------------------------------------------------------------


- Ինչպե՞ս են արձագանքում այս գործընթացներին վրացական իշխանությունները:

- Վահագն Չախալյանի գործը ջավախահայության իրավունքների պաշտպանության խնդրի մի մասն է, քանի որ նա բանտում է իրավունքների պաշտպանությանն ուղղված իր գործունեության պատճառով: Իրավիճակը, սակայն, առավել ընդգրկուն կերպով գնահատելու համար փորձենք դիտարկել Վահագն Չախալյանի եւ ջավախահայության իրավունքների պաշտպանության գործընթացները առանձին-առանձին:

Վահագն Չախալյանի դատավճռից հետո այս երկու ամիսներին ֆիքսվել են մի շարք իրողություններ: Առաջինը. վրացական իշխանությունները, Չախալյանի նկատմամբ սահմանված խիստ պատժով` 10 տարի ազատազրկում, թերեւս, հույսեր էին փայփայում, որ ջավախահայ ակտիվիստը վհատվելու է, կորցնելու է պայքարելու իր վճռականությունը: Սակայն տեղի ունեցավ հակառակը: Վահագն Չախալյանին իր նկատմամբ ընդունված այդ անարդար դատավճիռն էլ ավելի ուժ եւ վճռականություն հաղորդեց: Նա մերժել է ստորագրել իրեն առաջարկված ներման խնդրագիրը, համբերությամբ դիմակայում է բանտում գործադրվող ճնշումներին:

Երկրորդը. ներկայումս հետեւողական աշխատանք է տարվում Վահագն Չախալյանի խնդիրը նաեւ վրացական ներքին հասարակական քննարկումների դաշտ տեղափոխելու համար: Չախալյանի գործում ընդգրկվել է նոր փաստաբան` Նինո Անդրիաշվիլին, որին Վահագնը խնդիր է տվել աշխատել տեղական` վրացական ԶԼՄ-ների, իրավապաշտպան կազմակերպությունների, քաղաքացիական հասարակության կառույցների հետ իր նկատմամբ շինծու մեղադրանքների, գործի քննության ընթացքում արձանագրված խայտառակ իրավախախտումների ներկայացման ուղղությամբ:

Երրորդը. «Երկիր» միությունը շարունակում է հետեւողական աշխատանք տանել սփյուռքյան համայնքների եւ միջազգային իրավապաշտպան կառույցների հետ Վահագն Չախալյանի աջակցության ճակատը ընդլայնելու ուղղությամբ: Հուսով ենք, արդյունքները երկար սպասել չեն տալու:

Մի բան պետք է պարզ լինի. վրացական իշխանությունների` Չախալյանի գործում առերեւույթ անզիջող դիրքորոշումը արդյունք է ոչ թե նրանց ուժի, այլ` թուլության: Նրանք 2008-ի հուլիսի 21-ին Վահագն Չախալյանի ձերբակալման իրենց ընդունած սխալ որոշման պատանդն են: Փոխանակ շտկելու այդ որոշումը, վրացական իշխանությունները դրան գումարում են նորանոր սխալներ` գնալով ավելի ու ավելի խրվելով, խայտառակ եւ նորանոր հարվածներ ստանալով:

Սակայն այն, ինչ չի հաջողվում Վահագն Չախալյանի պարագայում, վրացական իշխանություններին, կարծես թե, հաջողվում է Ջավախքում: Այնտեղ այսօր շարունակում է իշխել վախի, հալածանքի եւ որոշ պաշտոնյաների անպատժելիության մթնոլորտը, որը տիրում էր անցած տարվա հուլիսին, երբ տեղի ունեցան հայտնի ձերբակալությունները: Վրացական իշխանությունները ջանք ու եռանդ չեն խնայում իրերի այս վիճակը պահպանելու համար:

- Ինչո՞վ է, ըստ ձեզ, պայմանավորված վրացական իշխանությունների նման պահվածքը:

- Դրա պատճառները բազմաթիվ են, սակայն պետք է առանձնացնել հիմնական երկուսը: Առաջինը, Սաակաշվիլու վարչակազմին թվում է, թե Հայաստանի ապրանքափոխանակության համար ճանապարհ տրամադրելու լծակը բավական է, որպեսզի հայությունը հրաժարվի Ջավախքի իր եղբայրների ճակատագրից: Սրանով, փաստորեն, Վրաստանի իշխանությունները մեր փոխարեն որոշում են մեր ազգային խնդիրների առաջնահերթությունը: Սա իրենց կողմից թյուրըմբռնում է: Հայությունն այլեւս ժողովրդագրական եւ տարածքային նահանջի հնարավորություն չունի:

Երկրորդ եւ թերեւս առավել կարեւոր պատճառն այն է, որ Վրաստանի իշխանությունները եւ հատուկ ծառայությունները մեծ դյուրությամբ կարողանում են խաղարկել ջավախահայության անմիաբանությունը` ընդհանուր նպատակի համար ընդհանուր ճակատով հանդես գալու եւ, կարեւորը, հետեւողական պայքար մղելու նրանց անկարողությունը: Սակայն ես լիահույս եմ, որ սա եւս ժամանակավոր եւրեւույթ է, որը ե՛ւս կշտկվի:

- Բայց չե՞ք կարծում, որ Վրաստանի նման կեցվածքը ունի նաեւ աշխարհաքաղաքական հիմքեր:

- Բացարձակապես` ոչ, դա առասպել է: Վրաստանն այսօր հայտնվել է աշխարհաքաղաքական ծանր վիճակում: Որպես իր անհեռատես քաղաքականության անմիջական արդյունք` Վրաստանը կորցրել է իր տարածքի որոշակի մասը: Ավելին, Վրաստանում ստեղծված աշխարհաքաղաքական ճեղքվածքը հետզհետե պառակտում է հասարակությանը, իսկ միջազգային հասարակական կարծիքը, որն ընդամենը մեկուկես-երկու տարի առաջ Վրաստանին ընկալում էր որպես տարածաշրջանում «ժողովրդավարության ջահակրի», այսօր հետզհետե ավելի բարձր է իր մտահոգությունն արտահայտում Սաակաշվիլու վարչակազմի` իշխանությունը պահելու տրամաբանությունից թելադրված ղեկավարման ավտորիտար ոճի եւ դրանից բխող մարդու իրավունքների աղաղակող խախտումների փաստերի առնչությամբ:

Վրաստանը միջազգային քաղաքական թատերաբեմում մեկուսացված է, հետզհետե կորցնում է աշխարհաքաղաքական գործչի իր դերը, վերածվելով աշխարհաքաղաքական գործիքի: Իշխանությանը կառչած վարչակազմն այլեւս ներքին ուժ չունի, նրան միայն մնում է տարբեր ուժերի կենտրոնների հլու-հնազանդ կամքը կատարելու միջոցով զսպել վրացական ընդդիմության եւ ժողովրդի ըմբոստությունը: Նման բարդ քաղաքական իրավիճակում հայտնված Վրաստանը որեւէ ռեսուրս չունի դիմակայելու իր արդար իրավունքների համար պայքարող ջավախահայությանը:

- Արդեն բավականին երկար ժամանակ «Երկիր» միությունը ահազանգում է ջավախահայության խնդիրների մասին: Արդյոք դա բավարար ազդակ չէ՞ հայությանը նշված խնդրում համապատասխան կազմակերպվածություն ձեռք բերելու համար:

- Միջազգային համապատասխան կառույցների հետ համագործակցությամբ եւ սփյուռքյան որոշ համայնքների օժանդակությամբ ընդամենը երեք տարում մեզ հաջողվեց ստեղծել մարդու եւ ազգային փոքրամասնությունների պաշտպանության միջազգային օրենսդրական դաշտին հարիր ջավախահայության դատի պաշտպանության համահայկական հայեցակարգի բոլոր բաղադրիչները: Սակայն, ջավախահայության իրավունքների գլխավոր կրողը, բնականաբար, հենց ջավախահայությունն է եւ իրեն ներկայացնող ու իր անունից խոսող քաղաքական կառույցը: Դժբախտաբար, նման կառույց այսօր գոյություն չունի: Դա, բնականաբար, չի կարող չթուլացնել այս խնդրի շուրջը ձեւավորվող համահայկական ճակատը:

Ուզում եմ հավատալ, որ ի վերջո կհաջողվի Ջավախքում եւ Հայաստանում ձեւավորել մի քաղաքական միավոր, որը ջավախահայության իրավունքների կրողը դառնալով կկարողանա Վրաստանի իշխանությունների, ինչպես նաեւ ամբողջ աշխարհի առջեւ հանդես գալ քաղաքական հստակ եւ միահամուռ դիրքորոշմամբ, արմատացած, կենտրոնացած մեկ նպատակի շուրջը, որն է` միջազգային նորմերին համապատասխան ջավախահայության լեզվակրթական, մշակութային, կրոնական, սոցիալ-տնտեսական եւ այլ իրավունքների իրականացումը:

Այնքան ժամանակ, որ ջավախահայությունն իր մեջ ուժ չի գտնի այս պայքարի շուրջը համախմբվելու, «Երկիր» միության կամ որեւէ այլ կազմակերպչական միավորի իրականացվող քայլերը լինելու են ոչ լիարժեք:

- Շուտով Հայաստան է ժամանելու Վրաստանի նախագահը: Այդ առիթով անընդհատ շեշտվում է հայ-վրացական բարեկամության գաղափարը, որ ավելի շուտ կենացներ է հիշեցնում: Ինչքանո՞վ է այդ «բարեկամությունն» արտացոլված իրական քայլերում:

- Հայաստանի եւ Վրաստանի աշխարհաքաղաքական շահերը կհամընկնեն, եթե Վրաստանը ցանկանա: Սաակաշվիլու թուրքամետ աշխարհաքաղաքական մոտեցումները, դժբախտաբար, հայ-վրացական հարաբերությունները ամփոփում են ճանապարհի շուրջն առեւտուր անելու հարաբերությունների շրջանակում: Այդ տեսանկյունից նայելով, ջավախահայության գոյության փաստն ինքնին վտանգ է ներկայացնում Վրաստանի շահերի համար, որվհետեւ ջավախահայության զբաղեցրած աշխարհագրական դիրքը պարունակում է ճանապարհ խնդրողի կարգավիճակից Հայաստանին ազատելու ներուժը:

Հարաբերությունների նման ձեւաչափը, կրկնում եմ, Վրաստանն է ստեղծել: Հայ-վրացական «բարեկամության» մասին ճառերը հիմնազուրկ ու դատարկ են, որովհետեւ Վրաստանը Հայաստանին վերաբերվում է ամենանյութապաշտ եւ շահագործող մոնոպոլիստի դիրքերից: Հայկական կողմը չի կարող դա քաջ չգիտակցել:

- Ինչպե՞ս եք պատկերացնում ջավախքահայության իրավունքների համար պայքարի ապագան:

- Երրորդ հազարամյակում պետական սահմանները կորցրել եւ շարունակում են կորցնել իրենց երբեմնի նշանակությունը: Լինելով Վրաստանի քաղաքական տարածքում, սակայն բնակեցված հայերով եւ պատմականորեն հայկական բարձրավանդակի մաս կազմելով, Ջավախքը կմնա հայկական այնքան ժամանակ, ինչքան այնտեղ բնակվում է հայությունը:

Վրաստանը որպես ժամանակակից պետություն, ստիպված է հաշվի նստել այս փաստի հետ: Համոզված եմ, Ջավախքի ապագան կախված է ոչ թե Վրաստանի կամ Հայաստանի իշխանություններից, այլ հենց ջավախահայությունից:

Ջավախահայությունը հարկադրված է միավորվել իր իրավունքների համար պայքարում: Հատվածապաշտությունը, ծառայամոլությունը, պատեհապաշտությունը աններելի են: Հրամայականը պարզ է. Ջավախքի հասարակական-քաղաքական բոլոր գործիչները պետք է համախմբվեն եկեղեցու եւ հայերեն լեզվի կարգավիճակի, Ջավախքում հայկական համալսարանի ստեղծման եւ քաղաքական հալածանքների դադարեցման համար սկսված պայքարի շուրջը:

Վրացահայությունը հարկավոր են միջազգային օրենքներին գիտակից, արհեստավարժ, քաղաքական փորձի տեր առաջնորդներ, որոնք կարող կլինեն ամենուրեք` Ախալքալաքում, Թբիլիսիում, Երեւանում, Ստրասբուրգում եւ Վաշինգտոնում ներկայացնել եւ ապացուցել իրենց իրավունքների անշրջանցելիությունը: Ջավախահայության` իր իրավունքների համար պայքարի իրավատիրոջ ի հայտ գալու ժամանակն է: