Western Armenia Forum
Vous souhaitez réagir à ce message ? Créez un compte en quelques clics ou connectez-vous pour continuer.

Western Armenia Forum

Forum de l'Arménie Occidentale
 
AccueilAccueil  RechercherRechercher  Dernières imagesDernières images  S'enregistrerS'enregistrer  ConnexionConnexion  

 

 Les Arméniens pendant et après le génocide des Arméniens

Aller en bas 
AuteurMessage
viola

viola


Nombre de messages : 502
Date d'inscription : 24/05/2007

Les Arméniens pendant et après le génocide des Arméniens Empty
MessageSujet: Les Arméniens pendant et après le génocide des Arméniens   Les Arméniens pendant et après le génocide des Arméniens Icon_minitimeLun 11 Oct - 23:25

ՄԵԾ ԵՂԵՌՆԸ ՎԵՐԱՊՐՈՂՆԵՐԸ ՈՂՋ ԵՆ
Les Arméniens pendant et après le génocide des Arméniens P22Նա «տեսել» է Ֆրիտյոֆ Նանսենին


Զվարթ Մուրադյանը ծնվել է 1913թ., Արեւմտյան Հայաստանի Էրզրումի նահանգի Բասեն գավառի Դելի Բաբա գյուղում, Նաչարյան ընտանիքում: Նրանց գերդաստանը 1915թ. Օսմանյան կայսրությունում սկսված հայկական կոտորածներից փախչելով՝ միացել է զորավար Անդրանիկի բանակին եւ գաղթել Արեւելյան Հայաստան: Բանակի հետ հասել են Դիլիջան, ապա՝ Զանգեզուր, Շաքի: Այդ ամենի մասին մանրամասն գրել է իր ազգական, գրող Մարգո Ղուկասյանը: 1918թ. Զանգեզուրում հիվանդացել է սեւ ծաղիկով եւ զրկվել տեսողությունից: Այնուհետեւ դարձյալ Անդրանիկի զորքի հետ վերադարձել են իրենց հայրենի գյուղը՝ Դելի Բաբա: 1919թ. կրկին Անդրանիկի զորքի հետ գաղթել են Արեւելյան Հայաստան եւ հաստատվել Համամլու (Սպիտակ) գյուղում:
1921թ. երեխաներին սովից փրկելու նպատակով ծնողները կույր աղջնակին հանձնել են Ղարաքիլիսայում (Վանաձոր) գործող Ամերիկյան որբանոց: 1922թ. որբերին տեղափոխել են Ալեքսանդրապոլի (Գյումրի) ամերիկյան որբանոց:
Ալեքսանդրապոլում ապրող անվանի կույր կոմպոզիտոր Նիկողայոս Տիգրանյանը, իմանալով, որ քաղաք բերված որբերի մեջ կան կույրեր, դիմել է որբանոցի ղեկավարությանը, որպեսզի իրեն թույլ տան որբանոցում կազմակերպի կույրերի դպրոց: Նորաստեղծ կույրերի դպրոցում սովորում էին 45 տղա եւ 40 աղջիկ, որոնցից շատերը հետագայում միմյանց հետ ընտանիք կազմեցին:
1922-28թթ. Զվարթը սովորում է Ն. Տիգրանյանի ղեկավարած կույրերի գիշերօթիկ դպրոցում, որտեղ յուրացնում է գրել-կարդալու բրայլյան համակարգը, սովորում դաշնամուր նվագել, երգել, հյուսել եւ այլն: Սովորում է նաեւ բրայլյան գրամեքենայով թարգմանել սովորական գրքերը եւ դասագրքերը:
Ն. Տիգրանյանը դպրոց էր հրավիրել լեհ խմբավար Կուգուդովսկուն, որը կազմել էր շուրջ 30 հոգանոց նվագախումբ, որտեղ նվագում էին փողային, լարային, ստեղնաշարային նվագարանների տիրապետող կույր տղաները: Ինչպես 97-ամյա տիկին Զվարթն է ասում. «դա ոչ թե դպրոց էր, այլ ասպիրանտուրա»:
1925թ. հունիսին, երբ Ֆրիտյոֆ Նանսենը եկել է Հայաստան, շրջագայությունների ընթացքում եղել է նաեւ Լենինականում ու այցելել որբանոց: Երեխաներին, այդ թվում եւ կույրերին բաժանել է նվերներ, քաղցրավենիք, շոկոլադ: Զվարթ տատիկը 85 տարիների հեռվից այսօր էլ հիշում է, թե ինչպես Նանսենը շոյեց իր գլուխը եւ շոկոլադ հյուրասիրեց:
1926թ. Լենինականում տեղի ունեցած ավերիչ երկրաշարժից հետո, երբ ամերիկացիները լքեցին Խորհրդային Հայաստանը, որբերին տեղափոխեցին Ջալալօղլու (Ստեփանավան) դեֆեկտոլոգիայի տուն, որտեղ կար մի փոքր արհեստանոց, որտեղ կույրերը զբաղվում էին խոզանակի արտադրությամբ: Որոշ ժամանակ անց շատերը, հատկապես արդեն հասունացած տղաները, լքելով որբանոցը՝ տեղափոխվում էին Երեւան, Մոսկվա կամ Ռուսաստանի այլ քաղաքներ՝ աշխատանք փնտրելու:
1931թ. կույրերին Ստեփանավանից վերադարձրել են Լենինական, որտեղ բացվել է արդեն կազմակերպված Կույրերի միավորման (ԿՄ) խոզանակների արտադրամասը: 1931-33թթ. Զվարթը սովորել է Լենինականի բանֆակի կոոպերացիայի եւ առեւտրի բաժնում, սակայն ամուսնանալու պատճառով 2-րդ կուրսից ուսումը թողել է: «Կուրսում սովորում էին 50 ուսանող, որոնցից 5-ն էին գերազանցիկ, եւ մեկը ես էի: Ուսմանը զուգահեռ աշխատում էի կույրերի միության քարտուղարուհի»,-պատմում է նա:
1932թ. հայրը երկար որոնումներից հետո գտել է դստերը եւ հայտնել, որ իրենից հետո ընտանիքում եւս 3 երեխա է ծնվել: Զվարթը նրան պատասխանել է, որ ինքն էլ որբանոցում իրեն նոր եղբայր ու քույր է գտել՝ Տոնայան Արամին եւ Գեւորգյան Անահիտին:
1933թ. ամուսնացել է որբանոցի սան, կույր բախտակից Նազար Մուրադյանի հետ եւ ընտանիքով տեղափոխվել են Երեւան: Երեւանում հաջորդաբար աշխատել է խոզանակի, ավելի, կարի, ճիլոպե հյուսածո աթոռների ու զամբյուղների արտադրամասերում: Մեծահասակ կույրերի երեկոյան դպրոցում վարել է ձեռագործի եւ կարի խմբակ: Եղել է անվանի կոմպոզիտոր Դանիել Ղազարյանի ղեկավարած ՀԿՄ երգչախմբի անդամ: Գործարաններում համերգներ են տվել եւ խնդրել, որ բանվորները տարվա ընթացքում իրենց 3 օրվա աշխատավարձը փոխանցեն ՀԿՄ՝ նոր արտադրամասեր կազմակերպելու համար:
1939թ. Երեւանի Յոնջալաղ թաղամասում գտնվող Հովհ. Թումանյանի անվ. դպրոցը տեղափոխվում է նոր շենք, եւ Նազար Մուրադյանի ջանքերով դպրոցի երկհարկանի շենքում բացվում է Կույր երեխաների գիշերօթիկ առաջին դպրոցը, որի բրայլյան դասագրքերը թարգմանում եւ գրամեքենայով տպագրում է Զվարթը:
Ամուսիններով նաեւ դպրոցի տեսնող դասատուներին սովորեցնում էին բրայլյան համակարգը, որպեսզի նրանք կույր երեխաներին կարողանան դասավանդել այդ համակարգով:
1939թ., երբ Ավետիք Իսահակյանը տարագրությունից վերադարձել է Հայաստան, Զվարթ եւ Նազար Մուրադյանները նրա պատվին ճոխ խնջույք են կազմակերպել, որին հրավիրում են նաեւ Ստեփան Զորյանին, Դանիել Ղազարյանին, Միքայել Մանվելյանին, Տատյանա Մելիքսեթյանին, Նիկողայոս Տիգրանյանին եւ այլոց:
Տիկին Զվարթը 70 տարի աշխատել է ՀԿՄ տարբեր արտադրամասերում, կոմբինատներում, տպարանում: Ամուսնու՝ Նազար Մուրադյանի հետ միասին հանդիսանում են ՀԿՄ հիմնադիր անդամներից: Եղել է ՀԿՄ 13 համագումարների պատգամավոր: 10 տարի եղել է ՀԿՄ վարչության անդամ: Պարգեւատրվել է «Աշխատանքի վետերան» մեդալով (1978), Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանով (1986), «Լենինի 110-ամյակի» մեդալով, պատվոգրերով: 1997թ. ձեռագործ հյուսելու հաշմանդամների փառատոնում արժանացել է դիպլոմի: 2005թ. արժանացել է «ՀԿՄ պատվավոր անդամի» կոչման:
Ունեցել են 3 տղա եւ 1 աղջիկ, որոնց կույր ամուսիններով խնամել, դաստիարակել ու մեծացրել են՝ առանց կողմնակի օգնության:
Զվարթ տատիկը ներկայումս ապրում է որդու՝ Աշոտի հետ: Զբաղվում է բրայլյան հայերեն եւ ռուսերեն գրքերի ու ամսագրերի ընթերցանությամբ, շյուղերով հյուսում է ժակետներ՝ զավակների ու թոռների համար, զբաղվում է տնային գործերով: Հաճելի զրուցակից է ու զրույցի ընթացքում անընդհատ պատմում է, որ «տեսել» է Անդրանիկին, Տիգրանյանին, Նանսենին, Իսահակյանին...
ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ՄԻՆԱՍՅԱՆ
հոգեբույժ
Անտիպ «Անվանի կույր հայեր: Կենսագրական բառարանից

http://www.aravot.am/am/articles/guidepark/84219/view
Revenir en haut Aller en bas
 
Les Arméniens pendant et après le génocide des Arméniens
Revenir en haut 
Page 1 sur 1
 Sujets similaires
-
» Les Kurdes pendant le Génocide des Arméniens
» CONFÉRENCE SUR LE GÉNOCIDE DES ARMENIENS
» Génocide des Arméniens
» LE GENOCIDE DES ARMENIENS
» Génocide des Arméniens

Permission de ce forum:Vous ne pouvez pas répondre aux sujets dans ce forum
Western Armenia Forum :: ACTUALITES :: Arménie Occidentale-
Sauter vers: